Zasoby złota na świecie nieuchronnie się wyczerpują, a wydobycie w wielu częściach świata nie ma ekonomicznych podstaw. Szacuje się, że w obiegu znajduje się dziś około 180 tys. ton szlachetnego kruszcu.

Roczny przyrost na poziomie 3 tys. ton nie jest w stanie sprostać rosnącemu popytowi inwestycyjnemu,  dlatego coraz większe znaczenie zyskuje idea recyklingu. Jaką rolę ma dziś złom złota? Skąd pochodzi złoto z recyklingu?

Recykling złota

Za podaż złota odpowiadają w głównej mierze kopalnie, jednak nie należy przeceniać podaży pochodzącej z prywatnych źródeł, czyli recyklingu złota. Szacuje się, że odzysk złota reprezentuje około 30% podaży. Dane dość zaskakujące, jednak nie tak bardzo jak fakt, iż na przestrzeni historii bywały również lata, kiedy podaż złotego złomu przewyższała podaż złota wydobywanego w kopalniach. Tego typu wydarzenia stanowiły głównie następstwa kryzysów ekonomicznych i mniej dotkliwych w skutkach zawirowań na rynkach finansowych. Niełatwa sytuacja gospodarcza zmusza wówczas wiele gospodarstw domowych do pozbywania się kosztowności w celu umożliwienia bieżącego regulowania zobowiązań czy dalszej egzystencji.

Zaledwie kilka lat temu, tj. w 2009 roku, ludność upłynniła niespełna 1700 ton szlachetnego kruszcu. Wartość ta odpowiadała aż 65% światowej produkcji złota. Bez udziału podaży z rąk prywatnych zaspokojenie potrzeb rynkowych nie byłoby możliwe. Wydobycie złota przez kopalnie zwiększa jego ogólną pulę o zaledwie 1-2 % rocznie. Związane jest to z koniecznością poniesienia dużych kosztów na poszukiwanie złota oraz wieloletnim procesem przygotowania procesu wydobywczego. Nie dziwi zatem fakt, że na rosnący popyt inwestorski znacznie szybciej niż przemysł wydobywczy reagują gospodarstwa domowe. Z tego też względu rosnące ceny złota niemalże automatycznie skutkują wzrostem ilości odzyskiwanego złota.

Prym w dziedzinie recyklingu złota od lat wiodą kraje odpowiadające za największe wydobycie, jak Stany Zjednoczone czy Chiny, a także kraje charakteryzujące się wysoką skłonnością mieszkańców do inwestowania w szlachetny kruszec – Indie, Włochy, Zjednoczone Emiraty Arabskie itp. Polska wprawdzie nie znajduje się w czołówce rankingu, jednak lokalny rynek odzyskiwania złota rozwija się bardzo prężnie.  

Sposoby wykorzystywania złota

Złoto kupowane jest w celach inwestycyjnych to zaledwie 40% popytu na globalnym rynku złota.  Ze względu na jego szerokie zastosowanie po złoto sięga wiele gałęzi przemysłu, w tym m. in.:

• Przemysł jubilerski

Branża biżuteryjna zgłasza największe zapotrzebowanie na szlachetny kruszec - pochłania około połowy złota trafiającego na rynek. Wyrabia z niego nie tylko biżuterię, ale również szereg innych ekskluzywnych przedmiotów – artykuły piśmiennicze, zastawę stołową, oprawki okularowe itp.  

• Przemysł stomatologiczny

Pierwsze wzmianki na temat stosowania złota w przemyśle stomatologicznym pochodzą sprzed ponad 3000 lat. Mimo rozwoju technologii i dostępności wielu innych substytutów, złoto jest nadal często wykorzystywane zarówno w stomatologii jak i ortodoncji. Sprzyja temu fakt, iż jest metalem biokompatybilnym, co oznacza, że nie wpływa w negatywny sposób na zdrowie i funkcjonowanie ludzkiego organizmu.

• Przemysł elektroniczny

Złoto, jako niezwykle efektywny przewodnik elektryczny, znajduje również szerokie zastosowanie w przemyśle elektronicznym. Według szacunków, tylko nieużywane, zalegające na dnach szuflad telefony komórkowe w Polsce pozwoliłyby na odzyskanie złota o masie ok. 2 ton!

• Przemysł medyczny

Zastosowanie złota w medycynie ma jeszcze dłuższą historię niż jego wykorzystywanie przez przemysł stomatologiczny. Chińscy medycy poznali się na jego właściwościach już 4500 lat temu. Dziś wykorzystuje się je m. in. do leczenia reumatyzmu, stanów zapalnych nerek i jelit czy zapalenia stawów. Złoto znajduje ponadto coraz szersze zastosowanie w medycynie estetycznej.

• Przemysł kosmiczny

Z uwagi na fakt, iż złoto doskonale odbija promienie słoneczne, wykorzystuje się je do utrzymywania wewnątrz satelitów stałej temperatury, a ponadto do produkcji hełmów dla kosmonautów. W płynnej postaci traktowane jest również jako substytut smaru.

• Przemysł budowlany

W przemyśle budowlanym złoto wykorzystuje się nie tylko przy budowie indyjskich świątyń czy cerkwi, ale także przy konstrukcji nowoczesnych drapaczy chmur – cienka warstwa płynnego złota chroni je przykładowo przed uciążliwymi promieniami słonecznymi.

Złoto z odzysku

Zapotrzebowanie przemysłu na złoto z roku na rok jest coraz większe, dlatego złom złota próbuje się pozyskiwać na wszystkie możliwe sposoby. Recyklingowi sprzyjają również wysokie ceny kruszcu. Skąd pochodzi złoto z odzysku? Zdecydowanie najważniejszym źródłem jego pochodzenia są zniszczone bądź niechciane już wyroby jubilerskie.  Każdego roku przetapia się w ten sposób około 1500 ton złota. Liderami pod względem przetapiania biżuterii pozostają od lat Europa, Azja Wschodnia oraz Bliski Wschód.

Każdego roku do produkcji sprzętu elektronicznego wykorzystuje się ok. 300 ton szlachetnego kruszcu, dlatego elektrośmieci stanowią coraz większy przedmiot zainteresowania firm zajmujących się recyklingiem metali szlachetnych. Istnieje wiele metod odzyskiwania złota z telefonów komórkowych, komputerów i innych sprzętów elektronicznych, jednak nadal nie są one wystarczająco wydajne. Wyzwaniem pozostaje nie tylko technologia, ale również zwiększenie skali działania. W Stanach Zjednoczonych, które generują obecnie najwięcej elektrośmieci, recyklingowi poddaje się zaledwie kilkanaście procent. W mniej rozwiniętych krajach dane prezentują się jeszcze mniej optymistycznie.