Posiadanie monet bądź też innych produktów wykonanych ze srebra wiąże się z koniecznością ich właściwego przechowywania. Wysoki poziom wilgotności oraz występujące w powietrzu zanieczyszczenia skutkują pojawianiem się na srebrze patyny i innych zanieczyszczeń. Jak wyczyścić srebro, by przy okazji nie uszkodzić jego struktury?

Czyszczenie srebra – o  czym pamiętać?

Czyszczenie srebrnych monet to zadanie niezwykle trudne i odpowiedzialne. Dlaczego? Gdyż niezwykle łatwo doprowadzić do trwałych uszkodzeń. Jak nietrudno się domyślić, bardzo niekorzystnie przekładają się one na wartość monety. Mając na uwadze powyższe, warto w miarę możliwości powstrzymać się od czyszczenia wartościowych monet ze srebra. Decydując się mimo wszystko na taki krok, należy pozostać bardzo ostrożnym, przetestować uprzednio metodę na monecie o niskiej wartości lub przekazać ją w ręce profesjonalistów. Ostatnie rozwiązanie jest szczególnie zalecane w przypadku chęci wyczyszczenia monety o dużej wartości, której uszkodzenie mogłoby skutkować istotnymi stratami.

Zdaniem doświadczonych numizmatyków, najrozsądniejszym działaniem jest powstrzymanie się przed czyszczeniem srebrnych monet. Szczególnie tyczy się to monet bitych lustrzanym stemplem. W ich przypadku każda próba czyszczenia kończy się pozostawieniem na powierzchni monety mniej lub bardziej widocznych uszkodzeń (mikrorys).

Naturalnym, szpecącym monetę zjawiskiem jest pojawianie się na jej powierzchni patyny. Dzieje się tak głównie przez niewłaściwe przechowywanie monety. Szkody powoduje chociażby powietrze, a dokładniej rzecz ujmując zanieczyszczenia, które w nim występują, a także związki siarki, chlorowodór, chlorki i ozon. W ich towarzystwie monety bardzo szybko ciemnieją. Zagrożeniem są ponadto występujące w ziemi i wodzie chlorki. Im większa wilgotność, tym szybsze tempo pojawiania się nalotu na monecie. W początkowej fazie nalot przybiera białą barwę, by z każdą kolejną warstwą stawać się coraz bardziej czarnobrunatnym bądź wręcz fioletowym. Jak zapobiegać pojawiania się patyny na powierzchni srebrnych monet? Kluczowe jest odcięcie monecie kontaktu z powietrzem, w czym pomóc mogą specjalne klasery.

Jak wyczyścić srebro, by go nie uszkodzić?

Przed rozpoczęciem jakiegokolwiek działania związanego z czyszczeniem monety, należy sobie uświadomić, iż nie istnieje jedna uniwersalna metoda, która pozwoli na szybkie jej odświeżenie i przywrócenie dawnego blasku. Pierwszym krokiem staje się tym samym właściwe „zdiagnozowanie” monety – określenie roku jej powstania, zidentyfikowanie metali, z których ją wybito i rodzaju zanieczyszczeń, które pojawiły się na jej powierzchni. Dopiero po takich oględzinach można zacząć myśleć o doborze odpowiedniej metody działania. Wbrew pozorom metod jest naprawdę wiele, jednak dobór właściwej niezwykle trudny dla laika. Między innymi z tego względu, zadanie to warto powierzyć profesjonaliście.

Ze względu na technikę metody oczyszczania powierzchni monet dzieli się na:

1. Chemiczne – polegające na stosowaniu roztworów zasad i kwasów.

Metoda niezwykle skuteczna, jednak wymagająca posiadania niemałej wiedzy. Powodem takiego stanu rzeczy jest fakt, iż większość monet wykonana jest ze stopów różnych metali, które nierzadko odmiennie reagują na działanie substancji chemicznych. By nie uszkodzić struktury monety konieczny jest dobór odpowiednich związków chemicznych i odpowiedniego ich stężenia.

2. Termiczne – polegające na wykorzystaniu działania wysokich temperatur.

Dzięki wykorzystaniu wysokiej temperatury i silnemu rozgrzaniu rdzy istnieje możliwość doprowadzenia do jej spękania i tym samym oderwania od powierzchni monety. Sztuka polega jednak na tym, by odpowiednio podgrzać rdzę przy jednoczesnym niedoprowadzeniu do nadmiernego rozgrzania rdzenia monety.

3. Mechaniczne – polegające na usunięciu zanieczyszczeń różnymi narzędziami.

Metoda obejmuje wykorzystane zarówno tradycyjnych narzędzi (skrobaków, szczotek czy igieł itp.) jak i elektronarzędzi (piaskarki, szlifierki itp.), które cechują się zdecydowanie wyższym poziomem skuteczności. Nieumiejętne ich wykorzystanie może skutkować trwałym i nieodwracalnym uszkodzeniem monety, a co z tym idzie znaczną utratą wartości.  

4. Fizyczne  - polegające na wykorzystaniu działania ultradźwięków.

Myjki ultradźwiękowe to nowoczesne urządzenia, które pozwalają na pozbycie się z powierzchni metalu twardych nawarstwień (działanie ultradźwiękami o niskiej częstotliwości – do 25 kHz), a także tłuszczu czy lakieru (działanie ultradźwiękami o wysokiej częstotliwości – od 300 kHz).

Stosowanie powyższych metod bez uprzedniego zweryfikowanie stanu i składu monety, a także odpowiedniej wiedzy, nie będzie najrozsądniejszym działaniem. Zamiast podejmować takie ryzyko, warto zadanie to powierzyć profesjonalistom, dysponującym nie tylko wymaganą wiedzą, ale również doświadczeniem i odpowiednim sprzętem.