Inwestycja w złoto przez wielu inwestorów uznawana jest jako jedna z najbezpieczniejszych. W czasach ekonomicznych zawirowań pozwala bowiem uchronić wartość posiadanego majątku. Złoto stanowi swoisty punkt odniesienia – jest środkiem płatniczym, który od wieków uważa się za niezastąpiony. W jaki sposób kształtowana jest cena złota? W jaki sposób dokonuje się jego giełdowej wyceny?

Kluczowe giełdy z punktu widzenia wyceny złota

Złoto notowane jest na wielu światowych giełdach, jednak kluczowe znaczenie dla jego wyceny miały dotychczas giełdy w Londynie, Nowym Jorku, Zurychu, Sydney oraz Hongkongu. Obecność w zestawieniu Wielkiej Brytanii oraz Szwajcarii wynika z głównie z wieloletniej tradyjcji w handlu złotem. Szczególnie mocna jest pozycja Londynu, w którym od 1987 roku funkcjonuje Stowarzyszenia Londyńskiego Rynku Kruszczów, czyli London Bullion Market Association (LBMA). Instytucja ta powstała na podwalinach London Gold Market oraz London Silver Market, których historyczne korzenie sięgają połowy XIX w. Stany Zjednoczone oraz Chiny swą silną pozycję na rynku złota zawdzięczają przede wszystkim swoim mocarstwowym pozycjom oraz dużemu znaczeniu zarówno w kontekście wydobycia jak i konsumpcji złota. Australia to również czołowy producent złota, jednak w jej przypadku dużą rolę odgrywa również dogodne położenie pomiędzy kluczowymi dla obrotu złotem strefami czasowymi.

Rosnąca rola Chin w ustalaniu ceny złota

W ostatnim czasie coraz większą rolę odgrywać zaczyna giełda Szanghajska. W wyniku wieloletnich starań, które mają na celu wywieranie większego wpływu na cenę złota, Chiny wprowadziły w 2016 roku złoty benchmark walutowy. Scenariusz taki był nieunikniony - wszak Chiny są największym producentem szlachetnego kruszcu, największym jego importerem, a także konsumentem. Szacuje się, że Chiny i Indie są w posiadaniu 35%-40% światowych zasobów złota.

Jak ustalano cenę królewskiego kruszcu?

Po raz pierwszy do oficjalnego ustalenia ceny złota doszło 12 września 1919 roku o godzinie 11:00. Ową cenę ustalono w ramach porozumienia pięciu firm inwestycyjnych, które odgrywały wówczas największą rolę na rynku, tj. N M Rothschild&Sons, Samuel Montagu&Co., Mocatta&Goldsmid, Sharps&Wilkins oraz Pixley&Abell.

Przez długie lata sposób ustalania ceny pozostawał niezmienny. Zmieniały się jedynie banki, które były zaangażowane w codzienne fixingi. Przez szereg lat cena złota była ustalana przez przedstawicieli pięciu instytucji finansowych: Barclays, Scotiabank, HSBC, Deutsche Bank oraz SocGen. Do wiadomości publicznej podawano ją dwa razy dziennie, o ściśle określonych godzinach – 11:30 i 16:00 czasu polskiego. Do ustaleń dochodziło podczas umówionych telekonferencji, na których przedstawiano cenę otwarcia notowań, a następnie po zebraniu zleceń od klientów banki członkowskie deklarowały chęć zakupu lub sprzedaży określonej ilości sztabek złota (minimalną wartością zakupy bądź sprzedaży podczas fixingu stanowiło 50 sztabek złota).   

Procedura ustalania ceny złota mogła zakończyć się już podczas pierwszego podejścia, o ile nie wystąpiła sytuacja, wymuszająca powtórzenie całej procedury:

• zainteresowanie wyłącznie kupnem sztabek złota;
•  zainteresowanie wyłącznie sprzedażą sztabek złota;
• niebilansowanie się ilości sztabek złota po stronie kupna i sprzedaży.
   

Przewaga na rynku kupujących wiązała się z koniecznością obniżenia ceny otwarcia, zaś sprzedających -  jej podniesieniem. Dopiero po odpowiednim zrównoważeniu transakcji na rynku, podawano oficjalny komunikat informujący o aktualnej cenie złota.

Jak cena złota ustalana jest dziś?

Stosowana przez lata metoda ustalania ceny złota, a także wielu innych metali (platyny, srebra czy palladu), przestała się sprawdzać z początkiem XXI wieku. Dynamiczny rozwój przemysłu telekomunikacyjnego doprowadził do wielu patologii i asymetrii w dostępie do informacji. Problematyczne stały się również skandale związane z manipulowaniem cenami złota. Mając na celu wyeliminowanie tego typu niedoskonałości Londyńskie Stowarzyszenie Rynku Metali Szlachetnych (LBMA) zdecydowało się na wprowadzenie zasadniczych zmian w sposobie ustalania ceny złota.

Tradycyjne fixingi i telekonferencje zastąpiono elektroniczną platformą, nad którą pieczę sprawuje ICE Benchmark Administration (IBA). Najważniejszą przewagą nowego mechanizmu nad dotychczasowym jest niewątpliwie ustalanie ceny złota w oparciu o notowania realizowane w czasie rzeczywistym. Cena, podobnie jak dotychczas, ustalana jest dwa razy dziennie i podawana do publicznej informacji w niezmienionych godzinach, tj. o 11:30 i 16:00 czasu polskiego. Wyrażona jest w USD, jednak dostępna jest również w innych walutach (CHF oraz EUR), przy czym są to jedynie orientacyjne ceny rozliczenia.

 ICE Benchmark Administration (IBA) wybrano po konsultacjach z uczestnikami rynku. Rolą podmiotu jest dostarczanie elektronicznej platformy, metodologii, a także pełnienie funkcji administratora i zarządcy LBMA Gold Price. Do grona instytucji finansowych akredytowanych przez LBMA do ustalania ceny złota zaproszono 13 podmiotów: Bank of Communications, Morgan Stanley, China Construction Bank, HSBC Bank USA NA, Goldman Sachs International, Standard Chartered, ICBC Standard Bank, JP Morgan, The Toronto Dominion Bank, Societe Generale, The Bank of Nova Scotia - ScotiaMocatta, UBS oraz Bank of China.

Bank of China do elitarnego grona dołączył jako ostatni, co jedynie potwierdza istotną pozycję Chin na rynku złota – zarówno w kategorii producenta, jak i konsumenta królewskiego kruszcu. Wydarzenie to było poprzedzone uruchomieniem na państwowej giełdzie Shanghai Gold Exchange fixingu cen złota denominowanego w juanie. Historia tym samym zatacza swoiste koło, gdyż w 2008 roku Bank of China nawiązał współpracę biznesową z La Compagnie Financiere Edmond De Rothschild, należącym do rodziny Rothschildów. A to właśnie bank należący do tej wpływowej rodziny – N M Rothschild&Sons – brał udział w pierwszym oficjalnym fixingu ceny złota w Londynie.