Historia Mennicy Polskiej

Reforma monetarna

Początki mennicy sięgają czasu panowania ostatniego króla Rzeczypospolitej Obojga Narodów ‒ Stanisława Augusta Poniatowskiego. Następca Augusta III Sasa wybrany został podczas sejmu elekcyjnego, który odbył się 7 września 1764 roku. 13 września 1764 roku Stanisław August Poniatowski podpisał pacta conventa, czyli umowę zawierającą osobiste zobowiązania, uzgodnione przez przedstawicieli sejmu i senatu oraz reprezentantów króla. Dokument ten miał ogromny wpływ na powstanie mennicy. Pacta conventa Stanisława Augusta Poniatowskiego zawierały bowiem zobowiązanie do przeprowadzenia reformy monetarnej, a co za tym idzie – otworzenia nowej mennicy. 25 listopada 1764 roku Stanisław August Poniatowski koronowany został na króla Polski. Na początku następnego roku król powołał Komisję Menniczą, której zadaniem było przeprowadzenie obiecanej reformy. W styczniu następnego roku August Poniatowski sprowadził z Drezna Jana Filipa Holzhaeussera, który pełnić miał rolę medaliera w jeszcze nieotworzonej mennicy. 3 lipca 1766 roku August Poniatowski nabył pałac, znajdujący się w Warszawie przy ul. Bielańskiej. Obiekt ten przekształcony miał zostać w mennicę.
 

Powstanie Mennicy Warszawskiej

Za oficjalny początek działalności Mennicy Warszawskiej uważa się dzień 10 lutego 1766 roku. Wtedy właśnie w życie weszła reforma systemu monetarnego. Wprowadził ją uniwersał o monecie, wydany przez podskarbiego wielkiego koronnego Teodora Wessela. Dokument ten wprowadzał nową stopę złotego. Od tej pory z jednej grzywny kolońskiej (233,856 g) wybijano 80 złotych polski. Sam złoty dzielił się na cztery grosze srebrne lub trzydzieści groszy miedzianych. Na mocy reformy z obiegu wycofano również wszystkie obce monety. W dwusetną rocznicę tych wydarzeń, 10 lutego 1966 roku, ustanowiono w Polsce Dzień Mincerza, czyli święto pracowników mennicy. Dzień ten obchodzony jest do dziś – towarzyszą mu liczne wydarzenia edukacyjne i artystyczne.
 

Znak menniczy i Virtuti Militari

W roku 1791 Mennica Warszawska wprowadziła swój znak menniczy, czyli oznaczenie umożliwiające identyfikację miejsca, w którym wybita została dana moneta. Od tej pory znakiem menniczym Mennicy Warszawskiej były litery M.V. oraz M.W. Dnia 22 czerwca 1792 roku na polecenie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Mennica Warszawska wybija nowe odznaczenie – order Virtuti Militari (łac. Męstwu wojskowemu). To najwyższe odznaczenie wojskowe, przyznawane za wybitne zasługi na polu walki, ustanowione zostało przez króla w celu uczczenia zwycięstwa sił polskich w bitwie pod Zieleńcami. Stoczona ona została 18 czerwca 1792 roku z wojskami rosyjskimi i stanowiła ważny moment wojny w obronie Konstytucji 3 Maja. Order Virtuti Militari przyznawany jest do dziś i uznaje się go za najstarsze odznaczenie wojskowe na świecie. Obecnie order nadawany jest przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari.
 

Zakończenie działalności Mennicy Warszawskiej

24 marca 1794 roku, w odpowiedzi na II rozbiór polski i rządy Konfederacji targowickiej, wybucha insurekcja kościuszkowska – powstanie narodowe przeciw Rosji i Prusom. W maju tego roku król traci przywilej bicia monety, a zwierzchnictwo nad Mennicą Warszawską przejmuję Komisja Skarbową. Niecały rok po upadku insurekcji kościuszkowskiej, 24 października 1795 roku, Rosja, Prusy i Austria dokonują ostatecznego, III rozbioru Rzeczypospolitej. Mennica Warszawska, przejęta przez władze Prus, zostaje zamknięta na najbliższe 14 lat.
 

Mennica dziś

Działająca obecnie Mennica Polska dziedziczy i podtrzymuje tradycje Mennicy Warszawskiej. Dzisiaj Mennica Polska na zlecenie Narodowego Banku Polskiego wybija obiegowe monety o nominałach 5 zł, 2 zł, 1 zł, 50 gr, 20 gr, 10 gr, 5 gr, 2 gr, 1 gr a także monety okolicznościowe  i kolekcjonerskie. Mennica prowadzi również sprzedaż produktów inwestycyjnych, takich jak sztabki złota i srebra, wytwarza także odznaczenia państwowe, medale, znaczki, datowniki, pieczęcie i znaczniki probiercze. Mennica Warszawska produkuje również monety kolekcjonerskie i obiegowe dla podmiotów zagranicznych, m.in. z Dominikany, Armenii, Ukrainy, Armenii, Białorusi, Ukrainy czy Cypru.